Moda, geniş kitlelerin sahip olduğu keyifli bir tut. Ancak, bu döngünün bir de karanlık yanı var: Tekstil atıkları. Dünyada her yıl tonlarca kullanılmış giysi çöpe gidiyor, çevreyi kirletiyor ve kaynakları tehdit ediyor. İşte burada devreye giren bir sistem var: Genişletilmiş Üretici Sorumluluğu (EPR) programları. Bu, üreticilerin sattıkları ürünlerin ömrü bittikten sonra geri dönüşümünden sorumlu tutulmasını öngörüyor.
AB 2025’ten itibaren tekstil atıklarının toplamasını zorunlu kılıyor
Yapılan araştırmalar, EPR sistemlerinin tekstil geri dönüşümünde küresel bir dalga yarattığını gösteriyor. İngiltere’nin önde gelen atık yönetimi kuruluşu WRAP’ın EPR uzmanı Jordan Girling, yakın gelecekte tekstil alanında EPR uygulamalarının patlama yaşayacağını öngörüyor.
Avrupa Birliği, tekstil atıklarını azaltmak için öncü bir rol üstleniyor. 2022 Mart ayında yayınlanan Sürdürülebilir ve Döngüsel Tekstil Stratejisi‘yle birlikte AB ülkelerinde 2025 yılından itibaren zorunlu tekstil EPR sisteminin devreye girmesi planlanıyor. Bu, üreticilerin, kıyafet, ayakkabı, battaniye, halı, havlu ve perde gibi tekstil ürünlerinin her biri için yaklaşık 0,12 euro EPR maliyeti ödemesini gerektirecek. Bu düzenleme ile üreticiler gereksiz üretimi azaltmış olacak. Aynı zamanda düzenleme, döngüsel ürünlere yatırım yapmaya teşvik ederek atık yönetim masraflarını da üstlenmelerini sağlayacak.
Tekstil EPR konusunda en gelişmiş ülkelerden biri Fransa olarak öne çıkıyor. 2008 yılından beri uygulanan sistem sayesinde Fransızlar, tekstil toplama ve geri dönüşüm oranlarını üç katından fazla artırdı.
Artık Fransa’da kullanılan giysi ve ev tekstili ürünlerinin yüzde 90’ı kurtarılarak yeniden değerlendirilebiliyor. Macaristan ve Hollanda da geçen yıl EPR sistemlerini hayata geçirdi. Avustralya, gönüllülük esaslı bir uygulamaya sahipken, İsveç ve İspanya EPR hazırlıklarını sürdürüyor. ABD’nin California eyaleti, İngiltere, Norveç, Şili, İtalya, Bulgaristan ve ABD gibi ülkelerde ise potansiyel tekstil EPR yasaları gündemde.
Genişletilmiş Üretici Sorumluluğu (EPR) programları nedir?
EPR sistemleri, üreticileri, ürünlerinin çevresel etkilerinden sorumlu tutmak için kullanılan bir sistem. Tekstil EPR sistemi, üreticilerin, ürünlerinin geri dönüştürülmesini ve yeniden kullanımını sağlamak için finansman sağlamasını gerektiriyor. Ayrıca tekstil sektörünün sürdürülebilir bir geleceği için önemli bir araç. Bu sistemin daha yaygın olarak uygulanması, çevreyi korumak ve kaynakları verimli bir şekilde kullanmak için gerekli.
Kısacası, tekstil atıkları sorununun çözümü için önemli adımlar atılıyor. Dünyanın dört bir yanında üreticiler, ürünlerinin çevresel etkilerinden sorumlu olmaya teşvik ediliyor. Tüketiciler de bilinçli bir şekilde hareket etmeye çağrılıyor.
İlginizi çekebilir: Çin’de elektrikli araç talebi yavaşladı! Lityuma yaradı
