Dünyada yenilenebilir enerji yatırımları, çoğu ülkede mevcut fosil yakıt kapasitesini geride bırakacak hızla ilerliyor. Londra Ekonomi ve Siyaset Bilimi Okulu’na bağlı TPI Küresel İklim Geçiş Merkezi’nin yayımladığı “Ülkelerin İklim Geçişi Durumu 2025” raporu, düşük karbonlu enerjiye geçiş sürecinin zorluklara rağmen kesintisiz devam ettiğini gösteriyor.
Yenilenebilir enerji yatırımları zirveye çıktı
Raporda yüksek, orta ve düşük gelir gruplarından 85 ülke, uzun vadeli hedefleri, politika uygulamaları ve finansman kullanımı açısından ASCOR metodolojisiyle incelendi. Analiz, ülkelerin çoğunda planlanan veya inşa halinde olan yenilenebilir enerji kapasitesinin, mevcut fosil yakıt kurulu gücünü aşmakta olduğunu ortaya koyuyor. Bu durum enerji dönüşümünün somut şekilde ilerlediğine işaret ederken, bazı kritik politika alanlarında hâlâ eksiklikler bulunduğu da vurgulanıyor.
ABD’nin geçen yıl iklim taahhütlerinde geri adım atması, küresel ortalamayı aşağı çekmiş olsa da birçok ülke iklim politikaları ve finansman mekanizmalarında ilerleme kaydetti. Raporda, uzun vadeli hedeflerin belirlenmiş olmasının yeterli olmadığı, bu hedeflerin düzenli izleme, şeffaflık ve somut uygulamalarla desteklenmesi gerektiği ifade ediliyor.
Birçok ülke hedef belirleme ve finansman planlamasında ilk adımları atmış olsa da, güvenilirlik ve uygulanabilirlik açısından hâlâ önemli boşluklar bulunuyor. TPI Merkezi Egemen Proje Lideri Setenay Hizliok, iklim eyleminin siyasi ve ekonomik zorluklarla karşı karşıya olduğunu belirtirken, ulusal geçiş planları aracılığıyla yatırımcılara net politika sinyali vermenin her zamankinden daha önemli olduğunu vurguluyor. ABD’de geri adım olmasına rağmen, özellikle gelişmekte olan ülkelerde yeni politikaların ve açıklamaların gözlemlendiğini ekliyor.
Düşük ve orta gelirli ülkeler, iklim politikaları ve finansman alanında yüksek gelirli ülkelere kıyasla daha hızlı ilerleme kaydetti. Bu ilerleme, karbon fiyatlandırması, iklim mevzuatı ve maliyetlerin şeffaf açıklanması gibi düzenlemelerle destekleniyor. Ancak ülkelerin yüzde 78’i net sıfır hedefi belirlemiş olsa da bu taahhütler çoğunlukla geçmiş emisyon eğilimleri veya 2030 hedefleriyle uyumlu değil. Ülkelerin yüzde 97’si ise 1,5°C hedefiyle uyumlu 2035 yol haritası ortaya koyamamış durumda.
Bölgesel olarak bakıldığında, Avrupa Birliği ve Latin Amerika iklim politikaları açısından öne çıkarken, Orta Doğu ve Kuzey Afrika (MENA) bölgesi düşük ortalama puanlarla listenin sonunda yer alıyor. Raporda MENA bölgesinin fosil yakıt gelirlerine bağımlılığının sürdüğü ve iklim politikalarının sınırlı ilerleme kaydettiği belirtiliyor.
Genel olarak, dünya genelinde yenilenebilir enerji kapasitesindeki hızlı artış, ülkelerin iklim hedeflerine yaklaşmasında önemli bir adım olarak görülse de rapor, ilerlemenin sürdürülebilir olabilmesi için daha net, ölçülebilir ve güvenilir politika adımlarına ihtiyaç olduğunu bir kez daha ortaya koyuyor.
