İklim değişikliğiyle mücadelede ülkeler, belirledikleri emisyon azaltma hedeflerini periyodik olarak güncelleyerek uluslararası topluma sunuyor. Bu hedefler, Ulusal Olarak Belirlenmiş Katkılar (NDC’ler) olarak adlandırılıyor ve küresel ısınmanın önüne geçmek için kritik bir öneme sahip. Dünya genelinde iklim değişikliğiyle mücadelede ülkelerin en önemli araçlarından biri olan NDC’ler (Ulusal Olarak Belirlenmiş Katkılar), karbon emisyonlarını azaltmak için belirlenen ulusal planları ve politikaları içeriyor. Paris Anlaşması’nın bir parçası olarak hayata geçirilen NDC’ler, her ülkenin kendi karbon emisyonlarını nasıl düşüreceğini detaylandırdığı taahhütlerdir. Bu raporlar, küresel ısınmanın 2°C’nin altında tutulması hedefine ulaşılmasını sağlamak için büyük önem taşıyor.
NDC neden önemli?
2015 Paris İklim Anlaşması, küresel ısınmayı 2°C’nin altında tutmayı amaçlayan en önemli anlaşmalardan biridir. Bu hedefe ulaşabilmek için ülkeler, emisyonlarını nasıl azaltacaklarına dair planlarını NDC adı altında açıklıyor. Paris Anlaşması, küresel emisyon hedeflerini belirlese de her ülke kendi yol haritasını çizmekte özgürdür. NDC’ler, bir ülkenin elektrik üretimi, şehir planlaması, ulaşım politikaları ve tarım gibi sektörlerde nasıl bir dönüşüm gerçekleştireceğini ortaya koyar.
Her beş yılda bir güncellenen NDC’ler, 2021’deki COP26 zirvesinde daha sık güncellenmesi talep edilerek iki yıla indirildi. Bu sayede, ülkelerin iklim değişikliğiyle mücadele planları daha güncel ve etkili hale geliyor. Ancak ülkelerin sunduğu planların detaylı, iddialı ve uygulanabilir olması büyük önem taşıyor. Özellikle enerji ve ulaşım gibi yüksek emisyonlu sektörler için belirlenen hedefler, iklim değişikliğiyle mücadelede kilit rol oynuyor.
NDC’ler, dünya genelinde iklim değişikliğiyle mücadelede koordinasyon sağlamak amacıyla kritik bir araçtır. Ülkelerin emisyon azaltma hedeflerini belirlemesi, dünya genelindeki ilerlemenin izlenmesine olanak tanır. Örneğin, Net-Zero Tracker tarafından yapılan bir rapora göre, dünya genelinde ekonominin %93’ü, net sıfır emisyon hedeflerine ulaşmak için NDC’ler doğrultusunda hareket ediyor. Ancak bu taahhütlerin gerçekleştirilmesi için ülkelerin belirledikleri hedefleri somut eylemlere dönüştürmesi gerektiği vurgulanıyor.
Gelecek NDC güncellemeleri 2025 yılı Şubat ayında yapılacak olsa da bazı ülkeler, bu hafta New York’ta gerçekleşecek olan BM Genel Kurulu’nda planlarını açıklamayı tercih edebilir. Ayrıca, Kasım ayında Azerbaycan’da düzenlenecek COP29 iklim zirvesinde de yeni hedefler duyurulması bekleniyor.
NDC’ler, ülkelerin gönüllü olarak belirlediği hedeflerdir ve bu hedeflerin karşılanmaması durumunda yasal bir ceza uygulanmaz. Ancak, Paris Anlaşması uyarınca ülkeler, ilerlemelerini izlemek ve başarısızlık durumunda rapor vermek zorundadır. Bazı ülkeler, NDC’lerini ulusal yasa haline getirerek taahhütlerini yasal olarak bağlayıcı hale getiriyor. Örneğin, Birleşik Krallık ve Şili, NDC taahhütlerini ulusal kanunlara dahil ederek bu hedeflerin uygulanmasını zorunlu kıldı. Ayrıca, bazı ülkeler yetersiz iklim politikaları nedeniyle mahkemeye bile verilebilir. İsviçreli bir grup kadının, hükümetlerinin iklim değişikliğiyle mücadelede yeterince çaba göstermediği gerekçesiyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurması bu duruma örnektir.
NDC’ler, küresel iklim mücadelesinde kritik bir öneme sahip. Ülkelerin karbon emisyonlarını azaltma konusundaki taahhütlerini periyodik olarak güncellemesi, küresel iklim hedeflerine ulaşma yolunda önemli bir adımdır. Ancak bu taahhütlerin hayata geçirilmesi ve uygulanabilir olması, iklim değişikliğiyle mücadelenin başarısında belirleyici bir rol oynayacaktır.