2025 Üretim Açığı Raporu, küresel fosil yakıt üretiminin, iklim hedeflerinin çok üzerinde seyrettiğini gözler önüne seriyor. Stockholm Çevre Enstitüsü, İklim Analitiği ve Uluslararası Sürdürülebilir Kalkınma Enstitüsü tarafından hazırlanan rapora göre, ülkeler 2030 yılı itibarıyla 1,5°C ısınma sınırına uygun olması gereken üretim seviyesinin yüzde 120, 2°C sınırına uygun seviyenin ise yüzde 77 üzerinde fosil yakıt üretmeyi planlıyor.
Fosil yakıt üretim seviyesi ortaya çıktı
Rapor, özellikle kömür, petrol ve doğalgaz üretimindeki artışın, küresel ısınmayı sınırlama hedeflerini ciddi biçimde tehdit ettiğini ortaya koyuyor. Buna göre, 2030’da kömür üretimi 1,5°C senaryosuna göre yüzde 500, petrol üretimi yüzde 31, doğal gaz üretimi ise yüzde 92 daha yüksek olacak.
ABD, Çin, Rusya, Suudi Arabistan, Hindistan, Avustralya, Norveç ve Birleşik Krallık gibi önde gelen fosil yakıt üreticisi ülkelerin planları, küresel net sıfır hedefleriyle uyumlu değil. Bu ülkelerden yalnızca altısı, üretimlerini net sıfır hedefleri doğrultusunda düzenleyecek senaryolar geliştirmiş durumda.
Bilim insanları, fosil yakıt üretimindeki mevcut eğilim devam ederse, 1,5°C sınırını aşmadan tutmanın neredeyse imkânsız hâle geleceğini belirtiyor. Bu nedenle üretimin acilen azaltılması, devlet teşviklerinin sonlandırılması ve adil geçiş planlarının uygulanması gerektiği vurgulanıyor.
Raporda ayrıca, fosil yakıt üretiminin azaltılmaması hâlinde yalnızca iklim hedeflerinin değil, ekonomik ve sosyal istikrarın da risk altında olacağına dikkat çekiliyor. Artan üretim ve buna bağlı karbon emisyonları, aşırı hava olaylarının sıklığını ve şiddetini artırarak tarım, su kaynakları ve enerji altyapısı üzerinde ciddi baskılar yaratacak. Bu durum, özellikle kırılgan bölgelerde yaşayan toplulukları orantısız şekilde etkileyerek küresel eşitsizlikleri derinleştirebilir.