Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) yayımladığı 2025 Elektrik Piyasası Yarıyıl Raporu, dünya genelinde elektrik üretimi ve tüketiminde köklü bir değişimin habercisi olarak dikkat çekiyor. Rapora göre, bu yıl elektrik talebi yüzde 3,3 oranında artarken, kömürün küresel elektrik üretimindeki payı yaklaşık yüz yıl sonra ilk kez yüzde 33’ün altına düşecek. Elektrik tüketiminin 2026 yılında 29 bin teravat saat seviyesini aşarak yeni bir rekora ulaşması bekleniyor. Bu talep artışının arkasında ise sanayi üretiminin yükselmesi, iklimlendirme cihazlarının yaygınlaşması, veri merkezlerinin büyümesi ve elektrifikasyonun hız kazanması gibi faktörler bulunuyor. Elektrik talebinin toplam enerji talebine kıyasla iki kat daha hızlı artacağı öngörülüyor.
Kömürün üretimdeki payı yüzde 33’ün altına düşecek
Küresel elektrik talebindeki artışın yaklaşık yüzde 60’lık kısmı Çin ve Hindistan’dan kaynaklanacak. Çin’de elektrik tüketimi 2024 yılında yüzde 7 artarken, 2025’te bu artış yüzde 5’e düşse de 2026’da tekrar yüzde 5,7 seviyesine çıkması bekleniyor. Hindistan tarafında ise 2024’te yüzde 4 olan talep artışının 2026’da yüzde 6,6’ya ulaşacağı tahmin ediliyor. Amerika Birleşik Devletleri’nde veri merkezlerinin faaliyetlerinin artmasıyla elektrik tüketiminin 2025’te yüzde 2,3, 2026’da ise yüzde 2,2 oranında artması beklenirken, Avrupa Birliği ülkelerinde enerji krizinin ardından toparlanma devam ediyor; burada 2025’te yüzde 1,1, 2026’da ise yüzde 1,5 oranında talep artışı öngörülüyor.
Talepteki bu büyümeye paralel olarak yenilenebilir enerji kaynaklarının üretimi de hızlı bir yükseliş gösteriyor. Özellikle rüzgar ve güneş enerjisinden elde edilen elektrik miktarının 2025’te 5 bin teravat saat, 2026’da ise 6 bin teravat saati aşacağı tahmin ediliyor. Bu kaynakların toplam elektrik üretimindeki payı 2024’te yüzde 15 iken, 2025’te yüzde 17’ye ve 2026’da yüzde 20’ye yükselecek. Ayrıca 2025 yılındaki talep artışının yüzde 90’dan fazlasının bu iki yenilenebilir kaynak tarafından karşılanacağı belirtiliyor. Bu gelişmeler kömürün elektrik üretimindeki payının azalmasına neden oluyor. IEA, yenilenebilir enerjinin 2025 veya en geç 2026 yılında kömürü geçerek lider enerji kaynağı olacağını öngörüyor. Böylece kömürün yaklaşık bir asır sonra elektrik üretimindeki payı yüzde 33’ün altına inmiş olacak. Küresel kömür üretimi 2024 yılında yüzde 1,3 artarken, 2025’te yüzde 0,5 ve 2026’da tekrar yüzde 1,3 oranında azalması bekleniyor.
https://futureflow.life/abde-gunes-enerjisi-pazari-daraliyor/
Yenilenebilir enerji kaynaklarındaki bu büyüme, karbon emisyonlarının azalmasına da olumlu yansıyacak. IEA’nın tahminlerine göre, elektrik sektöründen kaynaklanan küresel karbon salımları 2025 yılında durağan kalacak, 2026’da ise yaklaşık yüzde 1 oranında düşüş gösterecek. Ancak bu dönüşümün sağlıklı ve sürdürülebilir olması için daha esnek elektrik şebekelerine, gelişmiş enerji depolama çözümlerine ve yenilenebilir enerji üretimini destekleyen piyasa düzenlemelerine ihtiyaç duyulduğu vurgulanıyor.