Yunanistan ve Kıbrıs, Avrupa’yı Doğu Akdeniz’e bağlayacak deniz altı elektrik kablosu için önemli bir iş birliğine imza attı. Yunanistan ve Kıbrıs, Avrupa kıtasını Doğu Akdeniz’e bağlayacak olan deniz altı elektrik kablosu projesi için bir mutabakat zaptı (MoU) imzaladı. Bu anlaşma, Kıbrıs Cumhurbaşkanı Nikos Christodoulides ve Yunanistan Enerji Bakanı Theodoros Skylakakis tarafından Kıbrıs’taki Başkanlık Sarayı’nda yapılan geniş kapsamlı bir toplantıda duyuruldu.
Büyük deniz bağlantısı: Projenin stratejik önemi
Büyük Deniz Bağlantısı (Great Sea Interconnector – GSI) adı verilen bu proje, Avrupa’nın elektrik şebekelerini Kıbrıs’a bağlayacak. 1.240 km uzunluğundaki kablo, tamamlandığında “dünyanın en uzun ve en derin” yüksek voltajlı deniz altı elektrik kablosu olacak. Kablo, denizin 3.000 metre derinliğinde döşenecek ve projenin toplam maliyeti 1,9 milyar euro olarak hesaplanıyor. Proje daha sonra İsrail’e kadar uzanarak genişleyecek.
Kıbrıs ve Yunanistan enerji bakanlıkları tarafından yapılan açıklamaya göre, projeye yönelik çalışmalar mutabakat zaptının imzalanmasının ardından önümüzdeki günlerde yeniden başlayacak. Proje, Kıbrıs’ı Avrupa’nın elektrik ağına bağlayarak enerji geçişini kolaylaştıracak ve Yunanistan’ın temiz enerji transfer merkezi olma hedefini destekleyecek. Ayrıca, bu proje Avrupa Birliği için stratejik bir öneme sahip, zira Kıbrıs’ın enerji bağımsızlığını artırarak bölgesel enerji arz güvenliğine katkıda bulunacak.
Kıbrıs, sahip olduğu kanıtlanmış gaz rezervlerine rağmen şu ana kadar bu kaynaklardan faydalanmamış durumda. Ada hâlâ elektrik üretimi için büyük ölçüde ağır yakıt yağına bağımlı ve bu da tüketici maliyetlerini Avrupa kıtasındaki ortalamaların üzerine çıkarıyor. Yüksek enerji maliyetleri, Kıbrıs’ı alternatif enerji kaynaklarına yönelmeye iten en önemli faktörlerden biri olarak öne çıkıyor. GSI projesi, Kıbrıs’ın elektrik şebekesini Avrupa’ya entegre ederek daha uygun maliyetli ve sürdürülebilir enerji kaynaklarına erişimini sağlayacak.
Ancak bu büyük ölçekli proje, Kıbrıs tarafında bazı belirsizlikler nedeniyle gecikmelere uğramıştı. Nicosia hükümeti, projenin toplam maliyeti, uygulanabilirliği ve olası gecikmelere yönelik sorumluluklar konusunda netleştirmeler talep etmişti. Son mutabakat zaptı ile bu belirsizliklerin büyük oranda çözüldüğü ve projeye yönelik çalışmaların yeniden hız kazandığı belirtildi.
Büyük Deniz Bağlantısı projesi, Doğu Akdeniz’deki enerji iş birliğini daha da güçlendirmeyi hedefliyor. Kıbrıs ve Yunanistan, Avrupa’nın enerji arz güvenliğine katkıda bulunmanın yanı sıra, bölgede sürdürülebilir ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını teşvik etmeyi amaçlıyor. Bu proje aynı zamanda, bölgedeki enerji kaynaklarının daha verimli bir şekilde kullanılmasını sağlayarak çevresel sürdürülebilirlik açısından da önemli bir adım olacak.
Proje tamamlandığında, Kıbrıs’ın enerji maliyetlerini düşürmesinin yanı sıra, İsrail gibi diğer ülkelerin de enerji ağlarına bağlanarak bölgesel enerji entegrasyonunu desteklemesi bekleniyor. Avrupa’nın enerji geçiş sürecinde temiz ve sürdürülebilir enerji kaynaklarına olan ihtiyacı göz önüne alındığında, bu tür projeler büyük önem taşıyor.