Greenland’de Eylül 2023’te meydana gelen büyük bir toprak kayması ve ardından gelen mega-tsunami, tüm dünyayı dokuz gün boyunca titretti. Bilim insanlarının yaptığı araştırmalar, bu devasa sismik olayın, küresel ısınmanın etkileriyle doğrudan bağlantılı olduğunu ve gezegenin farklı bölgelerindeki deprem sensörleri tarafından kaydedildiğini ortaya koydu. Bu olay, iklim krizinin gezegen çapında ne tür etkiler yaratabileceğinin çarpıcı bir örneği olarak görülüyor. Araştırmacılar, küresel ısınmanın hızla artmasıyla birlikte, daha önce stabil olduğu düşünülen bölgelerde bile büyük toprak kaymalarının mümkün hale geleceğini belirtiyor.
Greenland’deki devasa toprak kayması ve mega-tsunami
16 Eylül 2023 tarihinde Grönland’ın doğusunda yer alan Dickson fiyordunda, 1.200 metre yüksekliğindeki bir dağın zirvesi çöktü ve bu olay 200 metre yüksekliğinde devasa bir dalgayı tetikledi. Erimiş buzulların desteğini kaybeden kayaçlar çökecek, bu da büyük bir toprak kaymasına yol açacak. Çöküşün ardından oluşan dev dalgalar, fiyord boyunca suyun ileri geri hareket etmesine neden olacak ve Dünya genelinde dokuz gün boyunca sismik dalgalar yaratacaktı. Bu olay, bilim insanlarını şaşkınlığa uğratacak kadar büyük ve uzun süreli bir sismik sinyal üretecekti.
Greenland’ın doğusunda bu tür büyük bir toprak kayması ve tsunami ilk kez kaydedildi. Arktik bölgeler, küresel ısınmanın en hızlı etkilediği yerler olarak biliniyor ve bu tür olayların Batı Grönland, Alaska, Kanada, Norveç ve Şili gibi diğer bölgelerde de görülmesi mümkün olacak. Araştırmacılar, bu olayın buzulların hızla erimesi nedeniyle meydana geldiğini ve daha fazla buzul erimesiyle bu tür olayların sayısında artış olacağını öngörüyor.
Danimarka ve Grönland Jeolojik Araştırmaları’ndan Dr. Kristian Svennevig, bu olayın neden olduğu sismik sinyalin deprem sinyallerinden çok daha uzun süre devam ettiğini ve alışılmışın dışında olduğunu belirtti. Olay ilk başta tanımlanamayan sismik bir olay (USO) olarak adlandırıldı ve bilim insanları sinyalin nedenini çözmek için dünya çapında bir araştırma başlattı.
Araştırmalar sonucunda yaklaşık 25 milyon metreküp kaya ve buzulun fiyorda çarptığı ve yaklaşık 2.200 metre boyunca ilerlediği ortaya çıkarıldı. Olayın yarattığı sismik dalgalar, dünya çapındaki sensörler tarafından kaydedildi ve dokuz gün süren bu sismik dalgalar, bilim insanlarını şaşkınlığa uğrattı. Fiyordun yapısının, dalgaların enerjisini uzun süre tutacak şekilde tasarlandığı belirtildi.
Araştırmacılar, bu olayın küresel ısınmanın doğrudan bir sonucu olduğunu ve ilerleyen yıllarda bu tür olayların daha da artacağını belirtiyor. Özellikle Grönland ve diğer Arktik bölgelerde, buzulların erimesi sonucu toprak kaymaları ve devasa tsunamiler daha sık hale gelecek. Bilim insanları, bu tür olayların gelecekteki etkilerini daha iyi anlamak için daha kapsamlı araştırmalar yapılacağını belirtiyor.