Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), temiz enerji dönüşümüyle ilgili bir rapor yayınladı. Salı günü yayınlanan rapora göre Ajans, küresel temiz enerji dönüşümündeki ilerlemeyi artık “durdurulamaz” olarak görüyor. Raporda, temiz enerjiye yapılan küresel yıllık yatırımın 2020 yılına kıyasla 2023 yılında yüzde 40 daha yüksek olduğu doğrulandı.
IEA, temiz enerjiye geçişin durdurulamaz olsa da yeteri kadar hızlı olmadığını söylüyor
IEA, dünyanın yenilenebilir enerjiye geçişinin durdurulamaz olduğunu söylese de yeteri kadar hızlı olmadığının da altını çiziyor. Fosil yakıtların aşamalı olarak azaltılmasının hızlandırılması gerektiğine dikkat çekiyor.
Petrol ve gazın dünya ekonomisinde rol oynamaya devam edeceği ve yatırımları sürdürmenin önemli olduğu kabul ediliyor. Fakat mevcut finansman seviyelerinin olması gerekenin iki katı olduğu belirtiliyor. Fosil yakıtlara yapılan yatırımların yarıya indirilmesinin daha doğru bir hamle olacağı raporda yer alıyor.
Ayrıca Ajans, emisyonların hala çok yüksek düzeyde olduğu konusunda uyarı yaptı.
Yayınlanan rapor, tamamıyla olumsuzluklar içeren bir belge değil. Rapor, temiz enerji ve temiz teknolojideki ilerlemenin ne kadar büyük olduğunu da gözler önüne seriyor.
Raporda yer alan verilere göre, 2020 yılında satılan 25 arabadan biri elektrikliydi. Yalnızca Üç yıl sonra bu sayı beşte bire yükseldi.
Aynı zamanda dünya çapında temiz enerjiye geçiş için güneş enerjisinin geliştirilmesine günde 1 milyar dolardan fazla para harcanıyor.
IEA’nın genel müdürü Fatih Birol, “Temiz enerjiye geçiş dünya çapında gerçekleşiyor ve durdurulamaz. Bu bir ‘eğer’ meselesi değil, mesele sadece ‘ne kadar yakında’ meselesi ve ne kadar erken olursa hepimiz için o kadar iyi.” dedi.
Ülkeler fosil yakıtları neden destekliyor?
Yenilenebilir enerji sektöründeki tedarik zinciri kesintileri, Rusya-Ukrayna savaşı ve küresel ekonomik kriz karşısında enerji güvenliği konusunda yaşanan zorluklar, birçok ülkeyi fosil yakıtları desteklemek zorunda bırakıyor.
Birol, sektörde yenilebilir enerjinin önünde duran bu problemlere rağmen hükümetlerin, şirketlerin ve yatırımcıların temiz enerji geçişlerini engellemek yerine, arkasında durmaları gerektiğini söylüyor.
2023 yılının başında İskoçya kıyısı açıklarındaki Rosebank petrol sahasına bütün tartışmalara rağmen onay verilmişti. Çevre savunucuları kararın İngiltere’nin iklim değişikliği planlarıyla uyumlu olmadığını savundu. Fakat hükümetin enerji bakanı Claire Coutinho o dönemde konuyla ilgili olarak şöyle demişti: “Hükümet enerji güvenliğimizi desteklemek için Birleşik Krallık’ın petrol ve gaz endüstrisini desteklemeye devam edecek”.
Dünyanın fosil yakıtlara bağımlılığı böyle giderse, 2100 yılına kadar hâlâ 2,4 derecelik küresel ortalama sıcaklık artışıyla devam edecek gibi duruyor.
Konuyla ilgili olarak yaşanan ekonomik ve politik olaylar siyasi liderlerin, iklim değişikliğinin tehlikeli etkilerinden kaçınmak için sıcaklık artışlarını 2°C’nin altında sınırlamak ve 1,5°C’nin altında tutmak için her türlü çabayı göstermek konusunda 2015 yılında verdikleri sözleri akıllara getiriyor.
Rapor, COP28’de liderler tarafından konuşulacak
Dünya liderleri, Kasım ayının sonunda, BM iklim zirvesi olan COP28 için Dubai’de bir araya gelecek. Zirvede azaltılmış fosil yakıtların aşamalı olarak durdurulması ve iklim değişikliğiyle mücadele konusu konuşulacak. Yayınlanan Dünya Enerji Görünümü raporunun da yapılacak müzakereye rehberlik etmesi bekleniyor.
Yayınlanan rapor,küresel enerji geçişini 2050 yılına kadar net sıfır emisyona uyumlu hale getirmek için beş temel öncelik sunuyor.
Önceliklerden birincisi küresel yenilenebilir enerji kapasitesinin üç katına çıkması. IEA, bunun elektrik şebekelerini genişletmek ve çağdaşlaştırarak yapılması gerektiğini söylüyor.
İkinci öncelikte yükselen ve gelişmekte olan ekonomilerin temiz enerji yatırımlarını üç katına çıkaracak büyük ölçekli finansman mekanizmalarına ulaşması yer alıyor.
Üçüncü öncelik olarak ise küresel yıllık enerji verimliliği iyileştirme oranının iki katına çıkarılması gerektiği görülüyor.
Dördüncü öncelik, fosil yakıt faaliyetlerinden kaynaklanan metan emisyonlarının 2030 yılına kadar yüzde 75 oranında azaltılması gerektiği söyleniyor.
Rapora göre son öncelik ise dünya liderlerinin fosil yakıtların kullanımında düzenli bir düşüşe uygun şekilde kararlar almaları gerektiği yer alıyor.
Dünya liderlerine çağrı niteliği taşıyan bu öneriler, COP28 zirvesinde liderlerin gündemini belirleyerek kararlarına yön verecek gibi duruyor.
Greenpeace, IEA raporuna hakkında yorum yaptı
IEA’nin raporuyla ilgili Greenpeace‘den de yorum geldi. Greenpeace Uluslararası Politika Koordinatörü Kaisa Kosonen şunları söyledi:
“Artık bu krizi çözmek için ihtiyacımız olan her şeye sahibiz ancak bu, hükümetlerin iklime zarar veren fosil yakıtlara son vermek için hızlı ve adil bir plan yapma konusunda siyasi cesaretle hareket etmesine bağlı. Bu yılki BM İklim Konferansı’nın önceliği küresel bir anlaşma olmalı.”
Kosonen, Her yeni fosil yakıt projesinin Paris Anlaşması’nın 1,5°C ısınma sınırını açıkça ihlal ettiğini söyledi. Ayrıca Kosonen, liderlerin fosil yakıtların yaygınlaştırılmasını desteklerken iklim değişikliğine karşı küresel eylemi desteklediklerini iddia etmelerini samimi bulmadığını da dile getirdi.
Kaisa Kosonen, acil ve etkili küresel bir plana ihtiyaçlarını olduğunu vurguladı. Aynı zamanda En çok kirleten ve kâr edenlerin en savunmasız insanları, toplulukları ve ülkeleri temiz, yenilenebilir enerjiye geçişlerinde mali olarak desteklemeleri gerektiğini söyleyerek yeni bir öneride de bulundu.
İlginizi Çekebilir: 2023 CleanTech Raporu: Üretim çıktısı 790 milyar dolara ulaşacak