Belem’de düzenlenen COP30 kapsamında açıklanan Küresel Karbon Bütçesi 2025 raporu, dünya genelinde fosil yakıtlardan kaynaklanan karbon emisyonlarının bu yıl yüzde 1,1 artarak 38,1 milyar tona ulaşacağını ve bunun şimdiye kadar kaydedilen en yüksek seviye olacağını gösteriyor. Enerji dönüşümünde atılan adımlara rağmen hızla artan talebin mevcut kazanımları gölgelediği belirtilirken, küresel ölçekteki emisyon eğiliminin hâlâ yukarı yönlü olduğu vurgulanıyor.
Fosil kaynaklı küresel emisyonlar rekor kırabilir
Aralarında Exeter Üniversitesi, Doğu Anglia Üniversitesi, CICERO ve Alfred-Wegener Enstitüsü’nün de bulunduğu 90’dan fazla kurumdan 130 bilim insanının hazırladığı çalışma, kömürden gelen emisyonların yüzde 0,8, petrolden yüzde 1 ve doğal gazdan yüzde 1,3 oranında artacağını ortaya koyuyor. Uluslararası havacılıkta salgın öncesi dönem de geride bırakılarak yüzde 6,8’lik bir yükseliş beklenirken, deniz taşımacılığı emisyonlarında kayda değer bir değişiklik öngörülmüyor.
Ülkelere göre emisyon projeksiyonları da dikkat çekici bir tablo sunuyor. Çin’de yüzde 0,4, Hindistan’da yüzde 1,4, ABD’de yüzde 1,9 ve AB’de yüzde 0,4 oranında artış beklenirken, Japonya’nın son dönemde benimsediği azaltım politikalarının etkisiyle emisyonlarını yüzde 2,2 düşüreceği tahmin ediliyor. Bu listeye dahil olmayan diğer ülkelerin toplamda yüzde 1,1’lik bir artış kaydedeceği hesaplanıyor. Öte yandan, ormansızlaşma ve arazi kullanımındaki değişikliklerden kaynaklanan emisyonların bu yıl gerilemesi sayesinde, fosil yakıtlar ve arazi kullanımı birlikte değerlendirildiğinde toplam küresel emisyonların 42,2 milyar ton seviyesinde gerçekleşmesi bekleniyor.
Raporda küresel emisyon artış hızının son on yılda belirgin şekilde yavaşladığına da dikkat çekiliyor. 2010’lu yıllarda ortalama yüzde 1,9 olan yıllık artış oranının, son on yılda yüzde 0,3’e kadar düştüğü ifade ediliyor. Ancak bu yavaşlamaya rağmen bilim insanları, küresel ısınmayı 1,5 derece sınırında tutmak için tanınan zamanın hızla daraldığı konusunda uyarıyor.
Yaklaşık 170 milyar ton olarak hesaplanan kalan karbon bütçesinin, mevcut emisyon seviyeleriyle yalnızca dört yıl içinde tükeneceği öngörülüyor. Ayrıca rapor, 1960’tan bu yana atmosferdeki CO₂ birikiminin yüzde 8’inin, iklim değişikliğinin kara ve okyanus yutakları üzerinde yarattığı tahribat nedeniyle oluştuğunu belirtiyor. Bu bulgular, dünyanın iklim hedeflerini yakalamak için çok kritik bir eşikte bulunduğuna işaret ediyor.