Endonezya, enerji geleceğini şekillendirmek için ABD ve Rusya ile nükleer enerji teknolojisi konusunda görüşmeler yapıyor. Ülke, fosil yakıtlara olan bağımlılığını azaltmak ve daha temiz enerji kaynaklarına yönelmek amacıyla nükleer enerji santrallerini 2036 yılı itibarıyla faaliyete geçirmeyi hedefliyor. Ancak, bu adım doğal afetlere açık coğrafi konumu nedeniyle tartışmalara yol açıyor.
Temiz enerjiye geçiş ve nükleer enerji tartışmaları
Endonezya, 275 milyonu aşan nüfusuyla Güneydoğu Asya’nın en büyük ekonomisi. Ancak enerji üretiminde ağırlıklı olarak kömüre dayanan bir sistem kullanıyor. Ülkenin elektrik kapasitesinin yarısından fazlası kömürle çalışan santrallerden sağlanırken, hidroelektrik gibi temiz enerji kaynakları toplam kapasitenin yalnızca %15’ini oluşturuyor. Fosil yakıtlara olan bu bağımlılığı azaltmak isteyen Endonezya, hem küçük modüler reaktörler hem de geleneksel nükleer teknolojilere açık olduğunu belirtiyor.
Ancak, ülkenin sık sık depremlerle karşı karşıya kalması, nükleer enerji planlarını tartışmalı bir hale getiriyor. Endonezya Ulusal Kalkınma Planlama Bakanlığı’ndan Bakan Yardımcısı Vivi Yulaswati, bu projelerin başlaması için cumhurbaşkanının onayı ve uluslararası ortaklarla uzun süreli bir müzakere sürecinin gerektiğini vurguladı. Yulaswati, “Bu uzun bir yolculuk olacak,” diyerek projelerin henüz erken aşamada olduğunu belirtti.
Endonezya, temiz enerji hedeflerine ulaşmak için uluslararası yatırımcılara önümüzdeki 15 yıl içinde 75 gigavatlık yenilenebilir enerji kapasitesi oluşturma fırsatları sunmayı planlıyor. Ancak bu hedeflerin önündeki en büyük engel finansman. 2022’de G7 tarafından duyurulan Adil Enerji Dönüşüm Ortaklığı (JETP) kapsamında Endonezya’ya vaat edilen 20 milyar dolarlık fonun büyük kısmı henüz sağlanmış değil.
JETP projeleri kapsamında şimdiye kadar 33 karbonsuzlaşma projesine 217,8 milyon dolarlık hibe onaylandı. Bu projeler arasında Bali adasında elektrikli araç sayısının artırılması gibi girişimler yer alıyor. Ayrıca 78,4 milyon dolar değerinde altı proje üzerinde görüşmeler sürüyor. Bunun yanı sıra, ulusal enerji şebekesinin geliştirilmesi ve yenilenebilir enerji sektörünün genişletilmesi için 6,1 milyar dolarlık kredi onaylanmış durumda. Ancak, bu krediler için faiz oranlarının henüz netleşmemiş olması tartışmalara neden oluyor.
Endonezya, enerji sektöründe dönüşüm sağlamak için iddialı adımlar atmaya çalışsa da, finansman sorunları ve coğrafi zorluklar bu hedeflere ulaşmayı zorlaştırıyor. 2025 yılında başlayacak olan yeni ekonomik planlama döngüsü, ülkenin temiz enerji projelerine hız kazandırabilir. Ancak bu süreçte uluslararası iş birliklerinin ve finansman modellerinin daha etkin bir şekilde devreye alınması kritik öneme sahip.