Son yıllarda özellikle denize kıyısı olan ülkeler dalga enerjisinin muazzam potansiyelini fark etmeye başladı. Türkiye de bu ülkelerden biri olabilir. Gelin hem dünyadaki gelişmelere hem de Türkiye için fırsatlara yakından bakalım…
Dalga enerjisi nedir, nasıl çalışır?
Dalga enerjisini anlamak için bir şamandırayı gözünüzde canlandırın. Deniz yüzeyinde yüzen bu şamandıra, dalgaların etkisiyle yukarı ve aşağı hareket eder. Bu hareket özel olarak tasarlanmış jeneratörler aracılığıyla enerjiye dönüştürülür. Aslında bu kadar basit bir sistem, yenilenebilir enerji üretiminin en sofistike çözümlerinden biri haline geliyor.
Dalga enerjisinin en güzel yanı gece gündüz ya da yaz kış durmaksızın enerji üretebiliyor olması. Güneş enerjisi gibi güneşe, rüzgar enerjisi gibi rüzgara bağlı değil. Dalga varsa enerji de var. Özellikle Türkiye gibi üç tarafı denizlerle çevrili bir ülkede bu enerji kaynağından yararlanmak çok cazip hale geliyor.
Türkiye için de büyük fırsat
Peki Türkiye bu konuda nerede? Ülkemiz Karadeniz’den Ege’ye, Akdeniz’den Marmara’ya kadar geniş bir kıyı şeridine sahip. Özellikle Ege ve Akdeniz’in dalga yoğunluğu, bu enerji türü için harika fırsatlar sunuyor.
Dünyada bu konuda öne çıkan ülkelere baktığımızda, İskoçya ve Portekiz gibi örnekler öne çıkıyor. İskoçya, dalga enerjisi konusunda yaptığı yatırımlarla dünya lideri olurken, Portekiz’in kıyı şeridine kurduğu dalga enerjisi santralleri yıllık enerji ihtiyacının önemli bir kısmını karşılıyor.
Türkiye neden bu potansiyeli değerlendirmesin? Örneğin, Ege sahilindeki İzmir’de kurulan bir dalga enerjisi sistemi, belki de şehrin büyük bir kısmının enerji ihtiyacını karşılayabilir. İzmir’de denizin kıyıya vurduğu kuvvetli dalgalar, sürekli bir enerji kaynağına dönüşebilir. Aynı şekilde Antalya’nın kıyı şeridi, turistlerin güneşin tadını çıkardığı yerlerde dalgalardan enerji üretmeye başlayabilir. Dalgalar hem doğayı koruyarak enerji sağlar hem de sürdürülebilir bir geleceğe katkıda bulunur.
Bilimsel olarak harika, Ekonomik olarak mantıklı!
Dalgalar sadece enerji değil ekonomiye de katkı sağlayabilir. Türkiye enerji ithalatına büyük paralar harcıyor. Özellikle doğalgaz ve petrol gibi dışa bağımlı enerji kaynakları hem ekonomik anlamda büyük yük getiriyor hem de çevresel sorunları beraberinde getiriyor. Dalga enerjisi ise tamamen doğal ve çevreye zarar vermeyen bir çözüm sunuyor. Zira bir dalga enerjisi santrali kurulduğunda onlarca yıl boyunca kesintisiz enerji üretebilecek potansiyele sahip oluyor.
Bilimsel anlamda da dalga enerjisi çok özel çünkü dalgaların taşıdığı kinetik enerji çok yüksek bir enerji yoğunluğuna sahip. Güneş enerjisinden çok daha küçük bir alanda çok daha fazla enerji üretilebilir. Yani kıyı şeridindeki birkaç kilometrelik bir dalga enerjisi sistemi belki de büyük bir güneş tarlasından daha fazla enerji sağlayabilir.
Türkiye için ne kadar enerji üretebiliriz?
Bahsettiğimiz gibi Türkiye’nin kıyılarında kullanılacak dalga enerjisi potansiyeli oldukça büyük. Araştırmalar, Türkiye’nin sadece Ege ve Akdeniz kıyılarında kurulan dalga enerji sistemlerinin yıllık enerji üretiminin 20 terawatt-saat (TWh) seviyelerine ulaşabileceğini gösteriyor.
Bu enerji tek başına ülkemizin yıllık enerji tüketiminin önemli bir bölümünü karşılayabilir. Üstelik bu sadece dalgalardan elde edilen enerji. Karadeniz gibi diğer kıyılar da bu potansiyele eklendiğinde Türkiye’nin enerji bağımlılığı ciddi şekilde azalabilir.
Yani dalga enerjisi artık sadece bilim kurgu filmlerinde göreceğimiz bir teknoloji değil. Bugün dünyada gerçek projeler hayata geçiyor ve Türkiye de geç kalmadan bu alanda harekete geçebilir. Çünkü enerji üretiminde sürdürülebilirlik ve yenilenebilir kaynaklara geçiş hem çevresel hem de ekonomik anlamda büyük avantajlar sunuyor. Bu teknoloji de Türkiye’nin enerji geleceğinde önemli bir yer tutabilir. Hatta belki gelecekte tüm denizlerimizde görebiliriz.
Not: Türkiye’de bu konuda ilk adımların geçtiğimiz yıllarda atıldığını belirtelim. Dünyanın en büyük dalga enerji santrallerinden biri ülkemizde kurulabilir. Gelecek sandığımızdan daha yakın…